Ακούω συχνά να λέγεται πως η φράση «Δεν θέλουμε να γίνει πρωταθλητής» κρύβει πίσω της μια δικαιολογία, μια φυγή από την προσπάθεια, έναν φόβο απέναντι στην πειθαρχία. Και όμως, θα μου επιτρέψετε να διαφωνήσω. Γιατί πίσω από αυτή τη φράση, πολλές φορές, δεν κρύβεται αδιαφορία αλλά αγάπη. Δεν είναι άρνηση της προσπάθειας, αλλά επιλογή μιας διαφορετικής μορφής εξέλιξης: εκείνης που μετρά την πρόοδο όχι με μετάλλια και κύπελλα, αλλά με το χαμόγελο του παιδιού όταν φεύγει από το dojo γεμάτο αυτοπεποίθηση.
Δεν είναι όλα τα παιδιά φτιαγμένα για τον ανταγωνισμό. Και δεν χρειάζεται να είναι. Η ψυχοσύνθεση, ο χαρακτήρας, οι ρυθμοί ανάπτυξης κάθε παιδιού είναι μοναδικοί. Ορισμένα παιδιά ανθίζουν μέσα στη δοκιμασία, άλλα όμως μαραίνονται. Για κάποια, ο αγώνας και η πίεση αποτελούν εφαλτήριο, για άλλα γίνονται βάρος που τα κάνει να χάσουν τη χαρά της συμμετοχής. Το καράτε δεν είναι μόνο πεδίο πρωταθλητών, είναι και σχολείο ζωής, όπου το παιδί μαθαίνει να σέβεται, να πειθαρχεί, να γνωρίζει το σώμα του, να κοινωνικοποιείται, να αποδέχεται ήττες χωρίς να συντρίβεται.
Η νοοτροπία του «πρέπει να έχει στόχο» δεν είναι πάντα λανθασμένη, αλλά μπορεί να γίνει επικίνδυνη όταν χάνει το μέτρο. Γιατί αν το παιδί μάθει πως η αξία του μετριέται μόνο με βελτίωση και επίτευξη, τότε κινδυνεύει να ζήσει μια ζωή γεμάτη εσωτερική πίεση, απογοήτευση και αίσθημα ανεπάρκειας. Δεν χρειάζεται κάθε δραστηριότητα να είναι μέσο αυτοβελτίωσης, κάποιες φορές αρκεί να είναι πηγή χαράς, εκτόνωσης και κοινωνικής επαφής.
Και αν ένα παιδί «πηγαίνει για να περνάει η ώρα»; Ίσως αυτό ακριβώς χρειάζεται εκείνη τη στιγμή της ζωής του. Να περνάει όμορφα την ώρα του, σε ένα υγιές, παιδαγωγικό περιβάλλον. Να παίρνει αξίες μέσα από τη χαρά, όχι μέσα από την πίεση. Γιατί πολλές φορές η αγάπη για κάτι γεννιέται ακριβώς μέσα από το παιχνίδι, την ανεπιτήδευτη συμμετοχή, την ελευθερία χωρίς προσδοκία.
Δεν είναι η «νοοτροπία του μέτριου» να μη θες το παιδί σου να κυνηγήσει τη διάκριση, είναι η νοοτροπία του ώριμου να κατανοείς τι πραγματικά χρειάζεται για να ευδοκιμήσει. Κάποια παιδιά βρίσκουν τον δρόμο τους μέσα από την πρόκληση, άλλα μέσα από τη σταθερότητα, την υποστήριξη, την ασφάλεια. Και αυτά τα τελευταία έχουν εξίσου μεγάλη αξία, γιατί το ζητούμενο δεν είναι να γεμίσουμε τοίχους με μετάλλια, αλλά να μεγαλώσουμε ψυχές που γνωρίζουν τι σημαίνει γαλήνη, σεβασμός, εσωτερική δύναμη.
Το παιδί που δεν μπαίνει σε αγώνες, που δεν κυνηγά βαθμούς και πρωταθλήματα, μπορεί να μάθει εξίσου βαθιά τι σημαίνει αυτοκυριαρχία, προσπάθεια και επιμονή. Γιατί η αληθινή μάχη του καράτε δεν είναι απέναντι σε άλλους, είναι απέναντι στον εαυτό. Και αυτή η μάχη μπορεί να δοθεί με την ίδια ένταση και στο ντότζο της καθημερινότητας.
Δεν υποτιμώ τον πρωταθλητισμό, αντιθέτως τον προωθώ και εγώ στο σύλλογο μου και με επιτυχία πιστεύω, αλλά αρνούμαι να τον θεωρήσω μονόδρομο. Η αξία του καράτε δε βρίσκεται μόνο στην υπέρβαση, αλλά και στην αποδοχή. Δεν βρίσκεται μόνο στην ιδρώτα, αλλά και στη σιωπή. Δεν μετριέται μόνο σε νίκες, αλλά σε στιγμές όπου το παιδί αναπνέει βαθιά, συγκεντρώνεται, χαμογελά, και φεύγει από την προπόνηση λίγο πιο ήρεμο απ’ ό,τι ήρθε.
Ο πρωταθλητισμός είναι σπουδαίος, αλλά δεν είναι για όλους. Η αγάπη όμως για το καράτε, ο σεβασμός, η ευγένεια, η πειθαρχία, η αυτοβελτίωση σε ανθρώπινο ρυθμό, αυτά είναι για όλους. Και γι’ αυτό, ίσως, οι γονείς που λένε «Δεν θέλουμε να γίνει πρωταθλητής» δεν έχουν άδικο, ίσως απλώς βλέπουν την ουσία πέρα από το μετάλλιο.
Με κάθε σεβασμό προς γονείς και προπονητές,
“Μερικές φορές, η μεγαλύτερη νίκη είναι να βλέπεις το παιδί σου να αγαπά αυτό που κάνει, όχι να κερδίζει μετάλλια από αυτό.”
Τριαντάφυλλος Βασίλης
Προπονητής Καράτε αναγνωρισμένος από την Γενική Γραμματεία Αθλητισμού και την Παγκόσμια Ομοσπονδία Καράτε (W.K.F), Προπονητής Ειδικής Αγωγής με ειδίκευση στα παιδιά.
